Przejdź do zawartości

Spółgłoska zwarto-otwarta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Spółgłoska zwarto-otwarta, także: sonorant – spółgłoska powstająca, gdy w czasie artykulacji dochodzi do zwarcia i równocześnie otwarcia innego kanału (ustnego lub nosowego), którym uchodzi powietrze lub zwarcia i otwarcia następują szybko po sobie.

Artykulacja

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się zasadniczo trzy typy artykulacji zwarto-otwartej:

  • artykulacja nosowa – w jamie ustnej dochodzi do zwarcia, ale podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze może uchodzić przez jamę nosową
  • artykulacja drżąca – polega na serii szybkich zwarć i rozwarć w jamie ustnej
  • artykulacja boczna – dochodzi do częściowego zwarcia jamie ustnej, ale powietrze może wydostawać równocześnie innym torem ustnym.

Dwie ostatnie artykulacje określa się jako płynne.

Spółgłoski zwarto-otwarte są zwykle dźwięczne i w wielu językach mogą być elementem sylabotwórczym. Cechy te zbliżają spółgłoski do samogłosek.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]

W międzynarodowym alfabecie fonetycznym IPA wymienione są m.in. następujące głoski zwarto-otwarte:

Przykłady w języku polskim

[edytuj | edytuj kod]

W języku polskim występują następujące spółgłoski zwarto-otwarte:

Terminologia

[edytuj | edytuj kod]

Spółgłoski zwarto-otwarte to inaczej spółgłoski sonorne lub półspółgłoski. Spółgłoski zwarto-otwarte tworzą razem ze spółgłoskami półotwartymi klasę sonantów (rzadziej stosowana nazwa: „sonoranty”). Określenie „spółgłoski półotwarte” bywa też używane zamiennie z terminem „spółgłoski zwarto-otwarte”.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]